Zonder angst naar school

De Mirza’s vormen de enige asielzoekersfamilie in Hattemerbroek. Bijna tien jaar geleden zagen ze zich gedwongen om hun geboortegrond Koerdistan te verlaten. De politieke activiteiten van meneer Mirza waren al eens bestraft met een jaar gevangenis. Het laat zich dan ook licht raden wat hen in Nederland het eerst opviel: de vrijheid om te zeggen wat je denkt.

De Mirza’s zijn tevreden met de sfeer in hun buurt. Zo een enkeling al wat vreemd tegen hen aankeek, bleek dat meteen bespreekbaar. “Er zijn geen problemen,” constateert mevrouw Mirza voldaan. “Geen ruzies, geen harde muziek, niks.”

Tien jaar geleden vluchtten ze uit Noord-Irak, uit Koerdistan om precies te zijn. Meneer Mirza, horlogemaker van beroep, was al sinds 1977 betrokken bij de Koerdische politiek. Onder het wrede regime van Saddam werd hij opgepakt en belandde voor een jaar in de gevangenis. Zijn vader en broer verging het nog slechter: zij werden doodgeschoten.

Mevrouw Mirza: “Sindsdien voelde mijn man zich nooit meer op zijn gemak. Hij kon ’s nachts niet meer slapen, moest alsmaar denken, denken, denken... Dat ging beter zodra hij in Nederland was. Hier kon hij gewoon naar de huisarts stappen en hardop vertellen wat hem dwarszat.”

In de tien jaar voorafgaand aan hun vertrek had Mirza niet meer normaal thuis kunnen wonen. Hij was voortdurend op de vlucht, zwierf rond in de bergen, kreeg soms eventjes onderdak, maar overnachtte ook vaak buiten onder een boom.

Vergeleken bij die omstandigheden was het asielzoekerscentrum in Ermelo al een verademing. Terugblikkend praat mevrouw Mirza nog steeds verwonderd over de vriendelijkheid van de Nederlanders. En over die onwennig aanvoelende ruimte voor je persoonlijke meningsuiting. Eindelijk hoefden ze niet meer bang te zijn.

Maar de angst zat bij meneer Mirza al te diep. Zijn vrouw beschrijft hoe hij tot op heden tobt met post-traumatische stressklachten. “Zodra hij een nare film ziet, komt alles weer terug.”

Viereneenhalf jaar woonden ze in het AZC . Dat het woord ‘paspoort’ ook voor de kinderen een magische bijklank had, bewijst de anecdote van hun oudste zoontje.
“Op school mocht hij zijn eigen paspoort knutselen, compleet met naam, foto, alles,” vertelt mevrouw Mirza trots. “Had ie helemaal zelf bedacht. Het hangt nog steeds bij ons aan de muur.”

Hoewel haar man een cursus Nederlands met goed gevolg heeft afgerond, houdt hij enige schroom om zich in die taal de uiten. Maar toch moet hem van het hart hoe dankbaar hij is dat zijn kinderen frank en vrij opgroeien. “Ik zie mijn kinderen gewoon naar school gaan. En ik herinner me hoe anders het voor míj was, op die leeftijd. Altijd angstig, altijd op je woorden letten... Dat blijft hen bespaard.”

(i.o.v. Wegener Media, 2007)