woensdag 8 februari 2012

Drieluik over de Scarlatti's

KLASSIEKE MUZIEK
Amos String Quartet (Antwerpen)
Doopsgezinde Kerk Zwolle, 5 februari 2012


door Margaretha Coornstra

“Schandelijk, dames, een Wáál..!” grapt musicoloog Gerard van der Leeuw tijdens zijn inleiding. De vier Vlaamse strijksters barsten in lachen uit. Meteen is het laatste restje vrieskou uit de lucht; zelfs het gekraak van de rieten stoelen waarop het kwartet is gezeten, verhoogt de ongedwongen sfeer.
Die ‘Waal’ blijkt overigens Guillaume Lekeu, wiens Molto Adagio (1888) het programma zal openen. Een treurig, zwaarbeladen stuk dat in de licht galmende akoestiek van dit schuilkerkje nog een extra vleug pathos meekrijgt.
Zeker zo zwaarmoedig, maar technisch en emotioneel véél complexer is het Strijkkwartet nr. 8 van Dmitri Sjostakovitsj, dat hij in 1960 schreef tussen de ruïnes van Dresden. Een persoonlijk relaas, boordevol veelzeggende citaten en verwijzingen naar oorlog en dictatuur. ‘Amos’ klinkt hierin ferm en vitaal, met synchroon samenspel en glasheldere stemvoering. Met name de forte passages krijgen een orkestrale allure. Ook elders wordt overwegend recht gedaan aan Sjostakovitsj’ wisselende uitingsvormen van beklemming.
En dan de ‘wereldpremière’: het allereerste strijkkwartet (2010) van de Zwolse componiste Annette Kruisbrink: In memoriam Domenico Scarlatti, opgedragen aan oud-Odeondirecteur en Scarlatti-adept Hein Spanjaard. Een tryptiek met flamboyante zijpanelen: links een bonte collage van barokke versieringen, rechts initialen (van vader Alessandro en zoon Domenico) in een striemend SOS-morseritme.
Daartussen een statisch tafereel: moeder Scarlatti, die tijdens de tournees van man en zoon thuisblijft met negen kinderen. In ragdunne, hees-fluisterende legato streken schildert Kruisbrink een tegelijk lethargische en geladen stilte, die je zowel met de snikhete Zomer van Vivaldi als met Silentium (uit Tabula Rasa) van Pärt associeert.
Hulde aan ‘Amos’, die ook in dit fragielste pianissimo de akoestiek bedwingt. En aan Annette Kruisbrink, die met eigentijdse hand een brok 18de eeuws Italië kneedde tot nieuwe muziek die je vaker wilt horen.


(Video Amos String Quartet)

© Margaretha Coornstra, i.o.v. de Stentor, 7-2-2012