zaterdag 18 december 2010

Wereldprijs voor waterram


“We kunnen ontwikkelingsgeld effeciënter besteden”

Achthonderd genomineerden, twaalf finalisten en één winnaar. Ontwikkelingswerker Auke Idzenga won op 4 december de BBC World Challenge Award. Begonnen als experiment op de Filippijnen, heeft zijn ‘rampomp-installatie’ al 117 bergdorpen van drinkwater voorzien.

door Margaretha Coornstra

ELBURG - De allereerste inspiratie kreeg Auke Idzenga (48) tijdens zijn opleiding in Zwolle. “Daar draaiden ze in het waterlab een rampomp van beton. Een primitief ding, maar dat idee: water omhoog brengen, vond ik zó onvoorstelbaar..!” Zijn ‘Filipijnse’ versie is verbluffend van eenvoud. Cruciale onderdelen: een deurscharnier en een klep, gemaakt van een oude autoband. De installatie werkt op waterkracht, zonder elektriciteit of brandstof, en pompt het schone bronwater 150 meter omhoog naar de bergdorpen.

Zonder rampomp moeten bergbewoners het bronwater in jerrycans kilometers ver naar boven sjouwen. “Wie dat zelf niet kan, moet ervoor betalen. Een bejaarde mevrouw vertelde dat ze daarom van de berg naar het stadje was verhuisd. Zodra ze hoorde dat wij in haar dorp een rampomp gingen plaatsen, kwam ze terug.”
Idzenga en zijn collega’s zijn zelf ook verrast hoeveel zo’n pomp teweegbrengt. “Kinderen kunnen langer naar school, doordat ze niet uren met jerrycans hoeven te sjouwen. Ze worden ook gezonder: minder diarree, minder huidproblemen.  Je ziet veel huidziekten in streken waar weinig water is. In de bergen kun je je normaal gesproken zelden wassen. Als kinderen ’s middags bezweet en vuilgespeeld thuiskomen, mogen ze zich niet afspoelen, want dat beetje water is nodig om eten te koken. Dus gaan ze ongewassen naar bed en de volgende ochtend zo weer naar school.”

Inmiddels woont Auke zo’n twintig jaar op de Filipijnen. Getrouwd met een Filipijnse en vader van vier kinderen, spreekt en denkt hij in het dialect van het eiland Negros. “Tja, dat is ontwikkelingswerk; een kwestie van lange adem. En dan lokaal, in het ritme van de omgeving. De mensen moeten gaan voelen dat het hún pomp is. Ze moeten hem zelf kunnen bouwen en onderhouden.” Technologie-overdracht is de sleutel, benadrukt hij: “Als de hulpmiddelen lokaal geproduceerd worden, creëer je werkgelegenheid en is het veel goedkoper.”

Idzenga noemt het “schandalig en kortzichtig” dat het kabinet wil bezuinigen op ontwikkelingshulp. “Al moeten we wel stevig nadenken over de aanpak. We kunnen het geld efficiënter besteden, aan zaken waarvan het nut al bewezen is. Nu gaat er te veel geld op aan salarissen van consultants zoals je ook in het bedrijfsleven ziet, en aan korte-termijn-projecten. Het oude ontwikkelingsdenken is terug: ‘Wij zullen ze daar wel gauw even laten zien hoe het moet’. Maar zo werkt het niet.”

i.o.v. de Stentor, 8 december 2010
Informatie: AIDFI