vrijdag 8 juli 2011

Redelijk veilig

"In januari 2011 ontstond in Wezep (gemeente Oldebroek) onrust over het LPG-vulpunt aan de Stationsweg. Enkele omwonenden maakten zich zorgen over de risico’s. Dit onder meer vanwege de eerder gedaalde WOZ-waarde woningen nabij het tankstation, in verband met het ontploffingsgevaar. 
De SP-afdeling Noord-West Veluwe (waar de SP-ledengroep Elburg destijds nog onder viel) besloot om een buurtonderzoek uit te voeren door met omwonenden te spreken en hen een vragenlijst te laten invullen.
Deze actie bleef niet onopgemerkt. Elburger SP-groepsleider Pascal Vrijheid werd geïnterviewd op de locale tv-omroep LoCo en op  internetfora woedden felle discussies. De gemeente Oldebroek verspreidde prompt een persbericht, waarin vermeld werd dat het LPG-vulpunt aan alle eisen voldeed.

Journaliste Margaretha Coornstra raakte geïnteresseerd genoeg om er een krantenartikel aan te willenwijden. Ze raadpleegde een onafhankelijk deskundige in de persoon van ir. Robert Geerts,  expert op het gebied van externe veiligheid en oprichter van adviesbureau AVIV B.V.  te Enschede. Naast een toelichting over externe veiligheid in het algemeen, gaf de heer Geerts ook spontaan feedback op onze flyertekst en nieuwsbrief.
Toen Margaretha Coornstra die commentaren aan ons als SP Elburg voorlegde en om wederhoor vroeg,  waren wij vooral opgelucht over de relativering door de heer Geerts. We besloten dit LPG-thema voorlopig te laten rusten. Daarmee was de discussie vooralsnog gesloten en verviel de  journalistieke nieuwswaarde.
Ter afsluiting van de kwestie wilden we echter de betrokken omwonenden wel informeren over onze conclusies in een afsluitende brief. Met toestemming van ir. Robert Geerts en Margaretha Coornstra voegen we daarbij de aantekeningen voor het interview, dat in eerste instantie voor de krant was bestemd."


Wat moeten we verwachten van een explosie bij het lossen van LPG uit de tankwagen?
“Als het zwaar misgaat, krijg je er een drukgolf met een grote vuurzee. De meeste doden en zwaargewonden vallen binnen een straal van circa 150 meter. Dat is een theoretische maar ook pessimistische schatting,  gebaseerd op experimenten met LPG-tanks en ongevallen over de hele wereld. Ook binnen 300 meter ben je nog steeds niet helemaal veilig, want  je kunt bijvoorbeeld worden geraakt door rondvliegende glasscherven.”

Wat kunt u zeggen over de veiligheidsmaatregelen rond het vervoer en het lossen van LPG?
“De SP Elburg stelt in haar  nieuwsbrief terecht dat er strenge veiligheidsmaatregelen zijn getroffen. Alleen wordt de belangrijkste maatregel niet genoemd: namelijk dat de LPG-tankwagens voorzien moeten zijn van een zogeheten “hittewerende coating”. Dit is een nieuwe, recente maatregel.  Die coating geeft de brandweer meer gelegenheid dan voorheen om te voorkomen dat de tankwagen door een brand explodeert. Ze hebben minstens 1 tot 1,5 uur de tijd de brand te blussen die de tankauto aanstraalt, en om anderszins maatregelen te treffen.”

Op het punt van externe veiligheid hanteert Nederland een zogeheten “risicobenadering”. Wat houdt die in?
“Kort samengevat: de term ‘risicobenadering’ wil zeggen, dat men kijkt hoe groot of klein de káns is dat het misgaat. Bij een ‘effectbenadering’, zoals men in Duitsland hanteert, ga je er theoretisch vanuit dát het mis zal gaan.
Maar Nederland is te dichtbevolkt voor een effectbenadering. We hebben gewoon te weinig ruimte om ‘risicobronnen’ als een LPG-vulpunt ver van de bebouwde kom neer te zetten. Dan zou jeLPG-stations moeten sluiten. En dat heeft economische gevolgen; dan zou je collectief teruggaan naar de levensstandaard van de jaren ’50. Die keuze heeft de Nederlandse overheid niet gemaakt.
Met betrekking tot externe veiligheid heb je wel regels die spijkerhard vastliggen in de Wet Milieubeheer.
Nederland is overigens niet het enige land dat met risicobenadering werkt, ook Engeland, Frankrijk en België hanteren een dergelijke aanpak.”

Hoe groot is de kans voor omwonenden van een LPG-vulpunt dat ze getroffen worden door een LPG-explosie?
“Bij LPG-vulpunten hanteert Nederland als norm een overlijdenskans van één op een miljoen. In de praktijk betekent dit: een dusdanige afstand tussen vulpunt en woonhuizen, dat de kans dat een persoon overlijdt door een LPG-ongeluk kleiner dan één procent is van alle mogelijke andere doodsoorzaken. Dan kom je ongeveer uit bij 1:1.000.000.
Bij de bouw van nieuwe LPG-tankstations zorgt de overheid ervoor dat deze op tenminste 45 meter afstand van woonhuizen worden neergezet. Al zal vrijwel geen gemeente in Nederland nog een nieuw LPG-tankstation toestaan binnen een woonwijk in een dichtbevolkte omgeving.
Eigenlijk zeggen alle bovengenoemde cijfers en berekeningen maar één ding: een exploderende tankwagen met LPG kan inderdaad een ramp betekenen. Maar dat hoeft niet voor elke inwoner nieuws te zijn. Die informatie staat op provinciale risicokaarten, die speciaal voor de burgers zijn gemaakt na de vuurwerkramp van Enschede.”

In twee gebouwen nabij het LPG-vulstation in Wezep  ligt in de maand december  consumentenvuurwerk opgeslagen. Maakt dat de situatie niet extra gevaarlijk?
“Nee. De opslag van consumentenvuurwerk binnen 250 meter, en dan ook nog alleen in december, kun je schrappen als risico voor de omgeving. Die opslagplaatsen zijn inmiddels dusdanig gesaneerd en geïsoleerd, dat ze geen gevaar opleveren met betrekking tot een LPG- vulpunt.”

Kunt u zich toch de bezorgdheid van de omwonenden voorstellen?
“Natuurlijk wel. Voor wie naast zo’n LPG-vulpunt woont, staat de emotionele beoordeling voorop. Uit sociaal-psychologische onderzoeken blijkt dat persoonlijke veiligheidsbeleving zich niet laat vormen door kanscijfers, maar wel door de voorstelling die mensen zich van een ramp maken. En die is inderdaad angstaanjagend, zoals ook het beeld van een neergestort vliegtuig angstaanjagend is. Al hebben we bij vliegtuigcrashes het onbewuste idee ontwikkeld dat ons dát heus niet zo gauw zal overkomen... In werkelijkheid echter is de berekende kans dat een LPG-tankwagen de lucht ingaat tijdens het lossen bij een tankstation, altijd nog kleiner dan de kans dat jouw vliegtuig crasht op weg naar je vakantiebestemming.”

Wat is de rol van de gemeente op het gebied van externe veiligheid?
“Het is aan het locale bestuur om te beoordelen hoe aanvaardbaar de risico’s ter plekke zijn. Dat is ook in de wet zo geregeld. B & W en de gemeenteraad maken een dus een kosten/baten-afweging. Misschien vinden ze bijvoorbeeld werkgelegenheid of woningbouw op een bepaalde plek nét iets belangrijker dan het nog verder verkleinen van een risico dat toch al klein is. “

Volgens het persbericht van de gemeente Oldebroek had men alle wettelijke eisen in acht genomen.
“Daar ga ik ook vanuit. Maar zelfs als je aan die wettelijke eisen voldoet, betekent dat natuurlijk niet dat er niks meer kan gebeuren. En een politieke partij kan, via haar fractie in de gemeenteraad, de voorkeur van de bestuurders ter discussie stellen. Immers, dit soort zaken moet wel democratisch binnen de gemeenteraad worden besloten.”

Maar hoe zou dan een alternatief er uit moeten zien?
“Tja, je kunt  natuurlijk de suggestie doen om de LPG-verkoop uit te kopen. Dat wil zeggen dat de gemeenteraad de vergunninghouder schadeloos stelt. Maar bij een tankstation dat tot 1000 kubieke meter mag verkopen, gaat het dan wel om een fors bedrag;  je praat dan al gauw over  € 400.000 euro of meer. En het is maar de vraag of de burgers van de gemeente Oldebroek dat over hebben voor een veiliger gevoel.”

© Margaretha Coornstra