woensdag 16 oktober 2013

Delicaat portret van Cosima




KLASSIEKE MUZIEK
Recensie ‘Cosima’.
Christiaan Kuyvenhoven (piano, vertelling) & Gulnara Shafigullina (sopraan)
Odeon Zwolle, 13-10-2013
****
Oliver Hilmes' boek over Cosima


door Margaretha Coornstra


“Wat verwacht een meisje van zeventien van de liefde, met zulke ouders als voorbeeld…?” verzucht Christiaan Kuyvenhoven. Hij doelt op het hardvochtig vaderschap van Franz Liszt en diens vechtscheiding van zijn vrouw Marie d’Agoult. Liszt zelf had het te druk met alle concertreizen en minnaressen om zijn dochtertjes Blandine en Cosima aandacht te geven. Desondanks ontzegde hij de meisjes het contact met hun moeder en stalde hen telkens bij andere opvoeders.

Pianist Christiaan Kuyvenhoven is een begenadigd verteller. Hij baseert zijn persoonlijk getinte relaas op Hilmes' biografie Cosima Wagner, The Lady of Bayreuth (2010). Kuyvenhovens merkbare betrokkenheid bij Cosima paart hij aan een uitgekiende voordracht. Zijn gestiek is net zo welsprekend als volumewisselingen in zijn stem, en hij schroomt niet om dramatische stiltes te laten vallen.

Zijn tegenspeelster - al heeft die eigenlijk meer een figurantenrol - is de Russische Gulnara Shafigullina. Elegant, statisch doch intens geeft zij gestalte aan Cosima, die na jaren van emotionele omzwervingen haar grote liefde Richard Wagner trouwt.
En niet alleen Wagner trouwen, ook Wagner zíngen is een zaak van de lange adem. Maar de warme sopraan van Shafigullina werkt zich kranig door het traag voortkruipende legato. Onversaagd zweeft ze bergopwaarts langs de chromatische toonladders, om aan de toppen een beheerst diminuendo aan te brengen. Intussen speelt Kuyvenhoven zijn Wagnermuziek (al dan niet in een transcriptie van Liszt) zo transparant en delicaat als deze wat blikkerig klinkende vleugel het toelaat.

Delicaat is ook de regie van Laurens Crispijn de Boer. Hij zet een Cosima eenzaam tussen drie witgedekte tafels vol champagneflûtes; die fungeren als vaasjes, waarover ze geduldig talloze rozen verdeelt.

Eén minpunt: het kaartje met de tekst: “Welkom. Dit is uw PROGRAMMABOEK. Hoe werkt het? Download en installeer de LAYER app op uw telefoon…” Deze onverwachte digitalisering levert in de foyer flink wat gemopper op, want de helft van het publiek zit zonder smartphone. Maar dat is dan ook de énige wanklank.

© Margaretha Coornstra, i.o.v. de Stentor, 14-10-2-13