maandag 22 december 2014

Tweemaal het Weihnachts-Oratorium


‘Ingekort’ Weihnachts-Oratorium doet muziek meer recht

De akoestiek van de Kamper Bovenkerk is weids te noemen. Zo weids, dat musiceren soms lastig wordt. Vaak accentueert een statige nagalm de intentie van kerkmuziek, als een aureool. Maar de Nederlandse Bachvereniging heeft er ditmaal de handen vol aan.
Toch heb ik dit gezelschap hier vaker gehoord, waarbij men voor het hoofdorgel stond opgesteld. Van die concerten herinner ik me een redelijk gedetailleerd klankbeeld. Vanavond staat het podium voor het koorhek. Hoeveel kan dat uitmaken? In elk geval stijgt de muziek goeddeels op naar de hoge gewelven. Wat langs horizontale weg het oor van de bezoeker bereikt, is even vaag als een schilderij van Turner. Zelfs op tien meter afstand valt er weinig op te maken uit de vocale bijdragen, hoewel het ensemble met kittige accenten en geprononceerde medeklinkers zijn uiterste best doet. En wát je hoort, maakt een zuivere en homogene indruk.

Van de solisten springt Nicholas Mulroy eruit. Niet alleen speelt hij gloedvol zijn evangelistenrol, hij toont zich tevens een behendig ariazanger. Ook Matthias Winckhler kwijt zich met warme noblesse van zijn baspartij. De vrouwelijke solisten hebben minder geluk; hun interpretatie blijft ongewis. Van Monika Mauch hoor je alleen een lieflijke helderheid. Alt Meg Bragle lijkt pas op te bloeien in de hogere regionen, maar haar timbre is wat ongelijkmatig.
Het orkest komt gelukkig beter uit de verf: helder en evenwichtig van kleur, van de delicate strijkersfrasen en de arcadisch neuriënde hobo’s tot en met het klare trompetgeschal. De tempi zijn behoorlijk pittig. Hulde overigens aan Van Veldhoven, die besloot om van het Weihnachts-Oratorium nu eens niet alle zes cantates uit te voeren, maar zich te beperken tot wat qua aandachtsspanne haalbaar is: vier. Dat doet de muziek meer recht – én is historisch uitstekend verdedigbaar.

Weihnachts-Oratorium (J.S.Bach). Ned. Bachvereniging o.l.v. Jos van Veldhoven.
Bovenkerk Kampen, 10/12 2014. **** 


HET Symfonieorkest brengt Weihnachts-Oratorium met aandacht
 
ZWOLLE - Vorige week verdronk het Weihnachts-Oratorium van de Nederlandse Bachvereniging bijna in de akoestiek van de Kamper Bovenkerk. Daar hebben HET Symfonieorkest en Consensus Vocalis nu geen last van, integendeel: de ruimte in De Spiegel laat genadeloos alles horen.
Maar zoals Bach al schreef en Jan Willem de Vriend citeert: “Waar aandachtige muziek klinkt, daar is God met Zijn genade aanwezig.” In alle eerbied mogen we stellen dat die uitspraak wordt bewaarheid. Want wat vooral meeklinkt is een focus op het bijbelverhaal. En daarin heeft De Vriend een fraai aandeel, als dirigent én presentator. Vooraf aan elke cantate licht hij toe wat de diepgelovige Bach wilde benadrukken, en dat doet hij uitermate geestig en respectvol.
Nee, men bespeelt geen historische instrumenten, er is geen klavecimbel en geen theorbe. Maar het orkest zit er vief en saamhorig bij, de dynamiek is levendig en de frasering alert. Oké, de hoornblazers hebben het even moeilijk, maar de trompetten glanzen als goud. Het koor zingt even energiek als gedisciplineerd, met opvallend sluik gehouden koralen.

De zangsoli lopen qua sfeer uiteen. Sopraan Judith van Wanroij klinkt, ondanks een royale hoogte, eerder koket dan engelachtig. Mezzosopraan Wilke te Brummelstroete brengt een mooie, doorleefde intentie over. Bariton Maarten Koningsberger is weer even innemend als heerlijk expressief aanwezig, elk opera-achtig element met merkbaar welbehagen benuttend. En Andreas Weller blijkt een charismatisch evangelist. Niet alleen zingt hij vrijwel alles uit het hoofd, hij is ook een begenadigd zanger (schitterende hoogte, sonore laagte) en bovendien een meester-verteller. De oneindige tederheid waarmee hij de drie Wijzen het Kindeke laat aanbidden, de gloedvolle ootmoed waarmee hij de vlucht naar Egypte bezingt − dit is ‘aandacht’. Dit is Kerstmis.


Weihnachts-Oratorium (J.S. Bach). HET Symfonieorkest & Consensus Vocalis.
De Spiegel Zwolle, 18/12 2014. ****

© Margaretha Coornstra, i.o.v. de Stentor,