zondag 17 juli 2011

Boom der Kennis herrijst

 Woensdagmiddag 15 juni legde kunstenaarsduo work#art
de basis voor een tegelijk filosofisch en laagdrempelig kunstproject. In de Elburger kloostertuin en in de Kamper synagoge groeien een seizoen lang twee bijzondere bomen. 



door Margaretha Coornstra

ELBURG/KAMPEN – Het is warm in de tuin van het Agnietenklooster. Het zonovergoten gazon is leeg, op twee ijverig spittende mannen in werkkleding na. Eén van hen kijkt op, legt zijn schop neer en komt zich met uitgestoken hand voorstellen. De ander glimlacht vriendelijk, maar graaft stug door.

Het kunstenaarsduo ‘work#art’ (Douwe Buwalda en Bert van der Sluijs) woont alweer dertig jaar in Kampen. Hun project ‘ExLibris’ wordt uitgevoerd in zowel het Museum Elburg als de Kamper synagoge.
Op deze namiddag vindt in alle stilte het zaaien van een ‘boekenboom’ plaats. Een drietal vuistgrote koperen zaden wordt behoedzaam aan de Elburger aarde toevertrouwd. Stam en takken ontstaan pas later uit oud ijzer: bumpers, sierlijk gebogen uitlaatpijpen. De groeistadia worden gefilmd en de beelden op internet verspreid.


Hergebruik van voorwerpen die ooit een andere bestemming hadden, is kenmerkend voor work#art. “Zoals de verroeste bumper die vorige week nog een klap kreeg op de N50. Het is toch wonderlijk, dat je die vandaag weer als iets moois kunt behandelen?”
Bert van der Sluijs heeft een atelier vol oude materialen. “Als de boom op 25 juni ontkiemt, kijken de mensen recht in het zwarte gat van een knalpijp,” lacht Buwalda. “En toch zien ze een boom, verzeker ik je!”

Op 9 juli is de boom volgroeid, met een bladerkroon die is opgebouwd uit de volledige Oosthoek-encyclopedie. Want “ExLibris” is geënt op de Boom der Kennis, uit Genesis 1. “Kennis is ambivalent,” peinst Buwalda. “Enerzijds kregen Adam en Eva voor die kennisverwerving behoorlijk op hun donder. Tegelijk zijn we blij dat we van sommige dingen toch een beetje kennis hebben.”


In de Kamper synagoge verrijst een soortgelijke boekenboom. “Maar de Elburger boom staat buiten, in weer en wind, en zal geleidelijk zijn bladeren verliezen. In Kampen gebeurt dat niet zo gauw. Daardoor kijkt men in de synagoge anders naar kennis dan in het klooster...
Deze kloostertuin is heel ook vrouwelijk, vindt Buwalda: “Een ommuurde hof, met een bron. De synagoge is juist mannelijk: daar wordt gestudeerd, daar heerst het verstand.
Zo kun je eindeloos associëren. “Al staat uiteindelijk de ervaring boven de overweging!“ benadrukt Buwalda. “Mensen mogen zelf kijken, de boom aanraken en via Twitter, YouTube of het gastenboek hun commentaar geven. En laat iedereen zich vooral vrij uitspreken, elke reactie is welkom! Een opmerking als ‘Ik vind het niks’ is ons evenveel waard als de verzuchting ‘Dit ontroert me..!’”

© tekst Margaretha Coornstra, i.o.v. de Stentor  -  © foto's: work#art