dinsdag 1 december 2015

Advent op z'n Argentijns

Affiche voor het adventsconcert in Apeldoorn, 2015
De Grote Kerk Apeldoorn wil vaker concerten gaan organiseren. Aan dirigent Wolfgang Lange de eer om met een adventsconcert het spits af te bijten.

Door Margaretha Coornstra

Ooit was Jezus een asielzoeker. Lees er het evangelie van Mattheüs maar op na. Die beschrijft hoe Jozef en Maria met hun pasgeboren kind op een ezel naar Egypte uitwijken. Ze zijn op de vlucht voor koning Herodes, die in de jonge Messias een rivaal ziet en zijn soldaten opdraagt om ‘veiligheidshalve’ alle jongetjes tot twee jaar oud om te brengen. 
Het is die vlucht naar Egypte waarmee de Argentijnse dichter Félix Luna de cantate ‘Navidad Nuestra’, Ons Kerstfeest, besluit: ‘Ezeltje, haast je, anders krijgen ze je te pakken! Ze staan klaar om te gaan moorden, de dolk raakt bebloed. Lief kindje, huil niet; we komen al in een beter land.’

De muziek is van Luna’s landgenoot Ariel Ramírez, die in 1964 zijn Misa Criolla had afgerond. Een baanbrekend werk, omdat de misteksten in het Argentijns werden gezongen. Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie werd besloten dat het Latijn niet langer verplicht was en de mis in de landstaal opgedragen mocht worden. Prompt bediende Ramírez niet alleen van de volkstaal, maar ook van volksmuziek, met dansritmen en folkloristische instrumenten.
  
Beide koorwerken vormen het hart van een bijzonder adventsconcert in de Grote Kerk Apeldoorn. Wolfgang Lange − aan de kerk verbonden als dirigent tijdens de maandelijkse cantatediensten – stelde een projectkoor samen uit twintig gevorderde amateurzangers. Voor de instrumentale partijen is de Grupo Los Criollos aangetrokken, onder leiding van Alvaro Pinto. Hoewel Ramírez naderhand nog diverse arrangementen maakte, wordt de Misa Criolla ditmaal in de authentieke bezetting uitgevoerd. 
“Ramírez was zo slim om ook nog ‘Navidad Nuestra’ te componeren,” vertelt Wolfgang Lange, “want hij wilde graag een lp van de Misa Criolla. Maar die lp was nog niet vol. Dus maakte hij binnen een week nog een cantate van zo’n twintig minuten. Volgens eigen zeggen had hij inspiratie van boven gekregen.”
 
Dit concert is het eerste in een pilot van culturele evenementen, licht Lange toe: “Behalve als geestelijk centrum wil de Grote Kerk zich ook profileren als een plek waar cultuur wordt uitgedragen, in de meest ruime zin van het woord. Daarom is ze nu de samenwerking met schouwburg Orpheus aangegaan, bij wijze van experiment, om zichzelf ook als concertruimte op de kaart te zetten.” 
Beide Ramírez-werken leken Wolfgang Lange heel geschikt voor zo’n concert. “Het is prettige, toegankelijke muziek. Er zitten wel een paar uitdagingen in voor het koor,  zoals de taal. Want het Argentijns is toch nét iets anders dan het Spaans, en sommige delen van Navidad Nuestra zijn in een plaatselijk dialect geschreven.” 
Tekstdichter Félix Luna situeert het kerstverhaal namelijk op het Argentijnse platteland, legt hij uit. Jozef en de hoogzwangere Maria trekken over de pampas en de herders brengen druivengelei en honing mee voor het Kindeke Jezus, hier poëtisch aangeduid als ‘het Bloempje’. Het is ook geen goud, wierook en mirre waarmee de drie koningen aankomen, maar ‘een kleurige poncho van echte alpacawol die hem zal verwarmen’.
 
Dat de aankondiging van dit adventsconcert ook samenzang belooft, ligt nog voor de hand. Maar echt verrassend is de dans-act van Eugenia Moyano en Orlande Mino de Zamba: zij zullen het programma afsluiten met enkele typisch Argentijnse paardansen. “De bedoeling was eerst dat iedereen in de kerk mee zou dansen,” zegt Wolfgang Lange lachend, “maar dat vond men bij nader inzien toch niet zo geschikt. Terwijl ikzelf dacht: ach, waarom eigenlijk niet…?”

Adventsconcert. Projectkoor & Grupo Los Criollos o.l.v. Wolfgang Lange. Grote Kerk Apeldoorn, 29/11, 14.30 uur. Kaartverkoop via www.orpheus.nl.

De Stentor, 26-11-2015