Graan, groente, vlees en zuivel zijn dagelijkse kost voor stad en land. Toch lijken boer en stedeling langs elkaar heen te leven. Landbouwer en anti-bureaucraat Hendrik Koekoek poogde in de jaren ’60 een vleugje ‘gezond boerenverstand’ naar politiek Den Haag te brengen. En vanaf 1977 bezong popgroep Normaal in fier Achterhoeks de wereld van plattelandsjongeren. Maar de MKZ–crisis in 2001 leidde weer tot schrijnende communicatieproblemen tussen boer en minister. Momenteel zijn boeren ‘hot’ dankzij het KRO-programma Boer Zoekt Vrouw. Alleen ligt daar weer het accent op liefdesrelaties. Tijd dus voor een serie over de boer als vakman.
"Tweehonderd procent tuinder"
ELBURG – Eigenlijk heeft de familie Docter amper tijd voor een interview, drukdrukdruk als het is op de tuinderij. In eerste instantie werpt vrouw des huizes Dineke Docter zich op als woordvoerster. Maar als ‘de mannen’ bij de koffietafel aanschuiven, komen ook bij hen de verhalen los.
Het was grootvader Willem die in de jaren ’40 als tuinder begon. Via zijn zonen Freek, Philip en Asuerus (roepnaam Zwerus) ontwikkelden de Docters zich tot een ware dynastie. Zwerus en Dineke zijn de ouders van troonopvolger Peter Jan, die inmiddels ‘GlobalGAP-gecertificeerd’ is. Dat betekent: jaarlijks een gedetailleerde controle, met grond- en watermonsters. De tuinder moet alles, van zaadje tot oogst, secuur hebben genoteerd: wat er zoal werd gepoot, welke kunstmest en welke bestrijdingsmiddelen hij gebruikte, wanneer de oogst was, wanneer het gewas naar de veiling ging. “In principe bestrijden wij onkruid mechanisch, door frezen en schoffelen,” vertelt Peter Jan, “om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zoveel mogelijk te beperken.”
De Docters betelen hun grond twee- tot driemaal per jaar met andijvie, prei, knolvenkel, witlof, spinazie, wortels, kroten, stok- en snijbonen, spits-, bloem- en rode kool. “Waar nu die andijvie staat, stond vorige maand nog spitskool,” wijst Peter Jan. “En straks wordt die grond weer ondergefreesd en gaat er gelijk een ander gewas in.”
De oogst zelf geschiedt met veel beleid: “Andijvie oogsten we ‘s morgens vroeg, als ze nog fris is. Met een beetje geluk zit de dauw er nog in.” Bonen plukken ze zachtzinnig met de hand: “Bij machinaal plukken komen er breukjes in. Die worden na een paar dagen bruin.”
Veel gewassen worden zowel in kas als in de vollegrond geteeld, afhankelijk van het seizoen. “Maar de lekkerste groenten komen toch uit de vollegrond,” stelt vader Zwerus.
En hoe zit het met de bodemvruchtbaarheid?
Peter Jan: “Tja, de zandgrond hier moet je veel beregenen.” Zwerus: “We hebben ook een stuk kleigrond aan de Flevoweg. En de producten daarvan zijn sterker, houden meer water vast.”
Proef je als consument nou smaakverschil..? Toegeeflijk gelach: “Och, als je tevoren weet welke grond het is, proef je vast wel verschil. Maar als je het niet weet...”
Driemaal per week gaan de groenten naar Zaltbommel, één van de weinige plekken in Nederland waar nog met een klok wordt geveild. De opbrengst is altijd ongewis.
“Soms op maandag een euro en op vrijdag een kwartje.” De enige zekerheid is een reusachtig verschil met de winkelprijzen. “Ik snap heus wel dat een winkelier z’n winkel wil houden,” zegt Zwerus, “Maar dat de prijs soms wel vijf keer over de kop moet..?”
Van hoge winkelprijzen zien tuinders dus niets terug. Wat ze wel zien: hoe sommige supermarkten met groenten omspringen.
Dineke: “Wij zelf brengen alleen de mooie, rechte bonen naar de veiling.” Die rechte bonen worden naast elkaar in kistjes neergevlijd en zorgzaam toegedekt. Peter Jan: “Tja, en dan zie je ze in de winkel soms gewoon op één slordige hoop liggen. Maar wij moeten ze perfect aanleveren. Als er ook maar iets aan mankeert, wordt het gelijk klasse 2. En dat brengt niks op.”
Toch blijft Peter Jan zich ‘voor tweehonderd procent tuinder’ voelen. “Dit is het mooiste beroep ter wereld. We oogsten soms wel vier, vijf verschillende gewassen per dag. Het is bepaald geen eentonig werk.”
(serie De Boer Op, i.o.v. Wegener Media. Bekroond met 'dé Prijs', 2008.
N.B. Deze serie telde in de oorspronkelijke publicatie 10 delen. Vier daarvan zijn geschreven door Laura van der Linde, die ook een aantal foto's verzorgde.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten