Ragazze
(‘meisjes’) noemden violiste Rosa Arnold en celliste Geneviève Verhagen zich,
toen ze als 14-jarigen een kwartet oprichtten. Inmiddels speelt het Ragazze
Kwartet alweer bijna zes jaar in de huidige samenstelling, met violiste Jeanita
Vriens en altiste Annemijn Bergkotte.
Na enkele cd’s in eigen beheer is het viertal nu toe aan een volwassen debuut bij een volwassen label: Channel Classics Records. Hiermee scharen ze zich onder grote namen als Pieter Wispelwey, Lavinia Meijer en Florilegium. Want kleine meisjes worden groot.
Na enkele cd’s in eigen beheer is het viertal nu toe aan een volwassen debuut bij een volwassen label: Channel Classics Records. Hiermee scharen ze zich onder grote namen als Pieter Wispelwey, Lavinia Meijer en Florilegium. Want kleine meisjes worden groot.
CD-cover 'Vivere' (Ragazze Quartet) |
Door
Margaretha Coornstra
De
Doopsgezinde Kerk in Deventer valt op door haar rijkversierde,
neorenaissancistische gevel. Sfeervoller locatie lijkt nauwelijks denkbaar.
Binnen is het behaaglijk warm; ter wille van de strijkinstrumenten uiteraard,
maar ook voor mensen is de temperatuur een weldaad op deze kille herfstochtend.
Nauwelijks ben ik neergezegen op één der gebeeldhouwde kerkstoelen, of Rosa
brengt mij een kop geurige kruidenthee uit eigen thermoskan. Intussen
beent Jared Sacks door de ruimte heen en
weer, om het gezelschap vanuit alle hoeken te fotograferen met zijn iPod: “Voor
op Facebook…!”
In korte
Schubertfragmenten spelen de Ragazze zich warm. Ranke, zijdeachtige klanken
stijgen op in de hoge ruimte, zweven langs het roosvenster boven de preekstoel
en blijven hangen onder de gewelfde houten zoldering. “Ik denk dat we nu niet
meer teveel moeten repeteren,” oppert celliste Geneviève Verhage voorzichtig.
Ze oogst instemmend gemompel.
Op de
opname-agenda staat het Scherzo uit Schuberts Strijkkwartet nr. 14, Der Tod und
das Mädchen.
Om de Ragazze niet hinderlijk op de vingers te kijken, zoek ik
mijn toevlucht in de consistoriekamer die nu als controlekamer dient: de vloer
bedekt met een wirwar van kabels, de vergadertafel volgestouwd met computers,
monitoren, toetsenborden, panelen, microfoons en bladmuziek. Op een van de
stoelen voor het kerkbestuur hangt een relaxte Jared Sacks, koptelefoon op, en
hapt van een krentenbol.
“Prachtige
akoestiek,” stelt hij tevreden vast. “Heel ruimtelijk, maar wel met emotie.
Tachtig procent van een opname zit ‘m in de ruimte, hè? De eerste dag hier
waren we goed twee uur bezig met microfoons opstellen. Al doen we dat bij Haydn
straks wel weer iets anders dan bij Schubert. Ze spelen Haydn zonder vibrato,
dus dan wil ik het ook een beetje in stijl houden.” Saillant detail: in Haydn’s
Strijkkwartet opus 76 no 4 (Sonnenaufgang) wordt bovendien gestreken met
klassieke stokken, die alle vier letterlijk uit hetzelfde hout zijn gesneden.
Want stokkenmaker Andreas Grütter hecht er waarde aan dat een kwartet tot zelfs
in deze finesse een eenheid vormt.
Na ruim 22
jaar Channel Classics is Jared Sacks een ware coryfee binnen de klassieke
wereld. Geboren en getogen in Boston; als muzikant (hij speelt Franse hoorn)
gevormd aan het Amsterdamse Sweelinck Conservatorium. Vrijwel vloeiend
Nederlandstalig, met een smeuïg Amerikaans accent. In 1987 startte hij met het
maken van professionele muziekopnamen. “Eerst voor andere labels, maar daar
moest ik soms ook opnamen maken waar ik persoonlijk niet achter stond. Daarom
ben ik in 1990 voor mezelf begonnen.”
Zijn eigen
label Channel Classics dankt haar naam aan Sacks’ toenmalig adres: de
Kanaalstraat in Amsterdam. “We zijn bijna een familiebedrijf, we doen alles
zelf. Ook de promotie. Mijn vrouw (Lydi Groenewegen, MC) ontwerpt de booklets,
mijn zoon Jonas fotgrafeert… En je ziet: het wérkt gewoon.”
Herhaaldelijk
benadrukt Sacks hoe ingenomen hij is met het Ragazze Kwartet. “Ik had al in
geen jaren meer een strijkkwartet meer gedaan en zat eigenlijk te wachten op
zoiets als deze dames. Ze zijn ontzettend gedreven en ze hebben uitstraling.”
Bovendien is er de sociale klik, voor hem een absolute voorwaarde om te kunnen
werken: “Sowieso vergt het opnemen van strijkkwartetten veel tijd. Daarbij komt
nog dat ik zelf alle opnamen maak. Dus ik heb er ontzettend veel plezier in dat
we zo goed met elkaar op kunnen schieten.”
Parallel aan
het interview verstrekt hij via de intercom feedback aan het viertal in de
kerk: “In maat 22 was het bij de alt niet helemaal zuiver. Die fis, bedoel ik…
Ja, zo is ie goed! Tja, ik verwacht van jou automatisch dat je elke keer
perfect speelt, maar je bent ook nog een mens hè?”
Dit wordt de
allereerste Ragazze-cd bij Channel Classics Records. “Met de combinatie Haydn,
Schubert en Widmann laten ze het hele scala van hun kunnen zien,” licht Sacks
toe. “Daarmee hebben ze dan meteen een marketing tool in handen, dat ze zelf
ook kunnen rondsturen.”
In de
aangrenzende kerk wordt intussen zin voor zin, maar voor maat, noot voor noot
geïnterpreteerd, gewikt, gewogen en gesavoureerd. Er weerklinkt afwisselend
hardop gepieker en gepriegel met accenten, frasering, crescendi… “Ik hoor
jullie toch een beetje technisch denken,” roept Sacks hen goedmoedig tot de
orde. “Niet doen! Gewoon muziek maken. Alsjeblieft zeg, hou op met dat –
mierenneuken…?” Gegiechel vanachter de deur. “Hou óp! Gewoon lekker genieten.
Oké?”
“Jared haalt echt het beste in ons naar
boven,” zegt Jeanita Vriens, als het kwartet even later aanschuift in de
consistoriekamer. “Hij gaat op zoek naar de muziek áchter de noten. En vooral
naar de bijzondere ‘magische momenten’ die vanzelf ontstaan tijdens het
spelen.”
Rosa Arnold:
“Jared benaderde ons om maar liefst drie cd’s te maken. Hij had ons deze
Schubert horen spelen, Der Tod und das Mädchen, en was heel enthousiast!”
Geneviève: “We hebben zelf ook wel het idee dat we met dit stuk echt ons
verhaal kunnen vertellen. We spelen het sinds januari 2012, en we voelen er alle
vier heel veel bij.” Jeanita: “Al schrokken we even toen Jared voorstelde om
dit meteen bij de eerste cd op te nemen. Zó’n overbekend en monumentaal stuk!
We hadden zoiets van: Oei, wie zijn wij om daar op onze debuut-cd al mee aan te
komen…?” Annemijn, lachend: “Maar onze liefde voor dit kwartet, onze drang om
het te spelen én ons vertrouwen van Jared hebben uiteindelijk overwonnen!”
Van het toch
al beeldend geschreven Jagd Quartett (2003) van Jörg Widman wordt bovendien een
heuse videoclip gemaakt, en wel door de jonge operaregisseur/singer/songwriter
Robin Coops, in samenwerking met studenten van de Film- en Televisie Academie
te Amsterdam. “Leuk om iets met leeftijdgenoten samen te doen,” vindt Jeanita.
De clip belooft overigens wel iets meer te worden dan een smaakvolle registratie alleen, voegt ze eraan toe. Immers, het woeste galopritme, de stokslagen op de instrumenten en de opgewonden jachtkreten (‘Hei, hei..!’) bieden aanleiding tot de nodige theatrale elementen. Voor de Ragazze geen onbetreden gebied; er prijken al verscheidene cross-overs op hun curriculum. Zo waren ze betrokken bij verschillende producties van gerenommeerde film- en theatermakers en toeren ze deze winter door het land met Kreutzersonate naar een verhaal van Lev Tolstoj, waarbij acteur Porgy Franssen als verteller fungeert.
De clip belooft overigens wel iets meer te worden dan een smaakvolle registratie alleen, voegt ze eraan toe. Immers, het woeste galopritme, de stokslagen op de instrumenten en de opgewonden jachtkreten (‘Hei, hei..!’) bieden aanleiding tot de nodige theatrale elementen. Voor de Ragazze geen onbetreden gebied; er prijken al verscheidene cross-overs op hun curriculum. Zo waren ze betrokken bij verschillende producties van gerenommeerde film- en theatermakers en toeren ze deze winter door het land met Kreutzersonate naar een verhaal van Lev Tolstoj, waarbij acteur Porgy Franssen als verteller fungeert.
Beschouwen
ze, met zo’n veelzijdige staat van dienst en een meerjarig contract bij Channel
Classics Records, hun naam nu langzamerhand niet als ‘beperkt houdbaar’? Of
lijkt het hen juist wel aardig om in 2050 hun gouden jubileum te vieren als
Ragazze Kwartet? Jazeker, knikken ze opgewekt: “Want ook dan zijn we nog steeds
als meisjes begónnen!”
Meer info:
www.ragazzekwartet.nl
© Margaretha Coornstra i.o.v. Luister, voorjaar 2013