'Nieuwe Wereld'
Nederlands Symfonieorkest o.l.v. Jan Willem de Vriend
De Spiegel, Zwolle. 21 juni 2012
*****
Nederlands Symfonieorkest o.l.v. Jan Willem de Vriend
De Spiegel, Zwolle. 21 juni 2012
*****
door Margaretha Coornstra
Een perfect gekozen titel ditmaal. Immers, de Nieuwe Wereld
verwijst niet slechts naar Dvoráks eerbetoon aan Amerika in zijn Symfonie nr.
9, maar evenzeer naar twee 18e eeuwse Indianen in het barokke Parijs, tijdens
hun volksdans geklankschilderd door niemand minder dan Jean-Philippe Rameau.
En, in zekere zin, ook naar het minst alledaagse programmaonderdeel: ‘Rendering’ van Luciano Berio, die in 1828 door Schubert nagelaten schetsen voor een Tiende Symfonie respectvol een monumentale bestemming verleende, vanuit zijn eigen laat-20ste eeuws perspectief.
En, in zekere zin, ook naar het minst alledaagse programmaonderdeel: ‘Rendering’ van Luciano Berio, die in 1828 door Schubert nagelaten schetsen voor een Tiende Symfonie respectvol een monumentale bestemming verleende, vanuit zijn eigen laat-20ste eeuws perspectief.
Bij Rameau zijn De Vriend en zijn musici meteen in hun
element: lekker levendig spelend rondom de verende cadans van de roertrom, die
de ‘Indes Galantes’ van een toefje primitiviteit voorziet.
Ook de voortdurende wisseling van tijdsgeest in ‘Rendering’, met navenante speltechniek, wordt alert geïntegreerd tot een samenhangend geheel. Berio vergeleek zijn werk met de restauratie van een eeuwenoud fresco: verloren gegane fragmenten vul je niet eigenmachtig in, maar laat je eerbiedig wit.
Na Schuberts romantische aanhef, met een welhaast mahleriaans sentiment, treedt Berio dan ook bescheiden terug waar oude notities tekort schieten of zelfs ontbreken. De witte plekken duidt hij aan met zachte clusters, blindelings rondtastende samenklanken in ijl flageolet en gedempt koper, die even later vloeiend overgaan in romantische tonaliteit. Dit alles, gelardeerd met flonkerende celestaklanken, wekt associaties met een sterrenhemel waarachter de jonggestorven Weense onderwijzerszoon mogelijk ontroerd meeluistert.
Ook de voortdurende wisseling van tijdsgeest in ‘Rendering’, met navenante speltechniek, wordt alert geïntegreerd tot een samenhangend geheel. Berio vergeleek zijn werk met de restauratie van een eeuwenoud fresco: verloren gegane fragmenten vul je niet eigenmachtig in, maar laat je eerbiedig wit.
Na Schuberts romantische aanhef, met een welhaast mahleriaans sentiment, treedt Berio dan ook bescheiden terug waar oude notities tekort schieten of zelfs ontbreken. De witte plekken duidt hij aan met zachte clusters, blindelings rondtastende samenklanken in ijl flageolet en gedempt koper, die even later vloeiend overgaan in romantische tonaliteit. Dit alles, gelardeerd met flonkerende celestaklanken, wekt associaties met een sterrenhemel waarachter de jonggestorven Weense onderwijzerszoon mogelijk ontroerd meeluistert.
En tenslotte, na de pauze, dan Dvoráks Negende. Overbekend,
dus je zakt al wat blasé onderuit. Geheel ten onrechte, zo blijkt. Want al
heeft het Orkest van het Oosten – en laat ons die prachtige naam vooral niet
vergeten! – dit werk al veel langer op zijn repertoire, deze vertolking klinkt
als nieuw. Warm, krachtig, kleurrijk, een toonbeeld van stabiele schoonheid.
Met een glansrol voor de houtblazers tijdens hun intense zang in het Largo, waar ze je in hun midden opnemen en meedragen langs de meest gave spanningsboog ooit. En dan daartussen het plotse kopergeschal, fier en keizerlijk ten hemel rijzend als het Empire State Building. Nee, werkelijk: dit Largo veroorzaakt een collectieve brok in de keel en is daarom alleen al de vijf sterren meer dan waard.
Met een glansrol voor de houtblazers tijdens hun intense zang in het Largo, waar ze je in hun midden opnemen en meedragen langs de meest gave spanningsboog ooit. En dan daartussen het plotse kopergeschal, fier en keizerlijk ten hemel rijzend als het Empire State Building. Nee, werkelijk: dit Largo veroorzaakt een collectieve brok in de keel en is daarom alleen al de vijf sterren meer dan waard.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten