door Margaretha Coornstra
ELBURG - ‘Maarten Seijbel Orgel’ vermeldt een kaartje dat
tegen het krullerig houtsnijwerk leunt. De ‘peetoom’ verwijdert dit nog snel
alvorens hij voor de camera poseert, maar inderdaad: dit historisch orgel is
naar Maarten Seijbel vernoemd. Als huldeblijk voor vier decennia consequente
ijver om historische orgels van Nederlandse makelij voor de ondergang te
behoeden.
Seijbel is namelijk de geestelijke vader van twee jubilerende stichtingen. In 1973 richtte de Elburger kerkorganist de Stichting tot Behoudvan het Nederlandse Orgel (SBNO) op. Vijf jaar later waagde hij een bescheiden start met de Stichting Nationaal Historisch Orgelmuseum.
Seijbel is namelijk de geestelijke vader van twee jubilerende stichtingen. In 1973 richtte de Elburger kerkorganist de Stichting tot Behoudvan het Nederlandse Orgel (SBNO) op. Vijf jaar later waagde hij een bescheiden start met de Stichting Nationaal Historisch Orgelmuseum.
De allereerste stukken van ‘zijn’ collectie werden destijds
uitgestald in een kleine ruimte binnen het Agnietenklooster, het huidige MuseumElburg. In 1990 verhuisde de inboedel naar de Rozemarijnsteeg. “En daar bleek
mijn voorspelling uit te komen,” lacht Seijbel, doelend op de zorgelijke vraag
van één bestuurslid: ‘Hoe komen we nou aan spullen…?’ Waarop de immer laconieke
Seijbel reageerde: “Och, die spullen komen vanzelf.” Dat bleek ontzettend waar:
weldra puilde ook het pand in de Rozemarijnsteeg uit.
De verhuizing in 2013, naar het monumentale stadskasteel aan
de Van Kinsbergenstraat 5, beschouwt Seijbel als de kroon op zijn werk. “We
gaan het nu helemaal professioneel opzetten, we hebben zelfs een
binnenhuisarchitect in de arm genomen.”
Hoewel het Orgelmuseum in oktober pas officieel wordt geopend, vindt er op 21 september een feestelijk benefietconcert plaats. Vier organisten bespelen dan vier orgels: professor dr. Ton Koopman, drs. Wim Diepenhorst, Erik Jan van der Hel en Jan Geert Heuvelman. Tijdens deze happening zal de wereldvermaarde barokspecialist Koopman eigenhandig het ‘Maarten Seijbel Orgel’ inwijden.
Hoewel het Orgelmuseum in oktober pas officieel wordt geopend, vindt er op 21 september een feestelijk benefietconcert plaats. Vier organisten bespelen dan vier orgels: professor dr. Ton Koopman, drs. Wim Diepenhorst, Erik Jan van der Hel en Jan Geert Heuvelman. Tijdens deze happening zal de wereldvermaarde barokspecialist Koopman eigenhandig het ‘Maarten Seijbel Orgel’ inwijden.
Is Nederland nu echt zo’n typisch orgelland? Seijbel: “Ja,
Nederland heeft een rijke orgeltraditie van zeshonderd jaar. Vooral Sweelinck
heeft veel organisten opgeleid en is een grote inspirator geweest, ook voor
mensen als Bach en diens leerlingen.”
Maar hoe lang houden we die status nog? Veel orgelvrienden
zien de toekomst somber in. Mede door de toenemende ontkerkelijking heeft ‘de’
kerkorganist een vergrijsd en stoffig imago gekregen; hij zou zelfs met
uitsterven worden bedreigd. Op 24 september wijdt het Orgelmuseum zelfs een
heel symposium aan dit vooruitzicht.
“Tja, ontkerkelijking speelt natuurlijk wel een rol,” erkent
Seijbel, “want als jongelui niet meer naar de kerk gaan, komen ze ook niet snel
in aanraking met orgelmuziek. Maar anderzijds: vorige week is in dit gebouw het
Open Monumentenweekend geopend. En bij die gelegenheid hebben twee jongeren,
Jurjan Lipke en de 16-jarige Jan Willem Jonkman, laten horen dat orgelspel écht
niet alleen voor bejaarden is…” Lachend: “Ach, ik zeg altijd maar: het orgel
heeft nu al zes eeuwen doorstaan. Dus die paar honderd jaar dat onze wereld nog
bestaat, zal het orgel ook nog wel overeind blijven!”
© Margaretha Coornstra i.o.v. Dé Weekkrant, 17-09-2013