woensdag 5 oktober 2011

Van eetverslaafde tot Vrije Eter

Als jonge actrice leed Monique Rosier acht jaar lang aan een ernstige eetstoornis. Achter haar luchtige glamour school een angstig, verkrampt meisje, dat zich heimelijk en dwangmatig volpropte en vervolgens alles uitbraakte om slank te blijven. Inmiddels is ze al twintig jaar zelfstandig therapeut
en propageert het ‘vrije eten’. 

door Margaretha Coornstra

“Hoe is het in Godsnaam mogelijk dat het woord ‘calorie’ voor ons zo’n negatieve lading heeft gekregen, terwijl verderop mensen doodgaan van de honger? Calorieën zijn fantástisch, ze geven ons energie!”
Obesitas, anorexia en boulimia nervosa... Therapeut Monique Rosier (48) beschouwt eetstoornissen als een maatschappelijk probleem. “De westerse mentaliteit is heel zwart-wit, alles wat we niet perfect vinden moet weg. Hoeveel triljoen schuld heeft Amerika nu..? Allemaal doordat we steeds het beste, het mooiste willen! En iedereen is bang om af te wijken van de ideale norm; ik heb nog niemand ontmoet die níet bang is. Alleen hebben we geleerd om die angst te verstoppen.”

Basisschool 
Eetverslaafden zijn vaak intelligente en gevoelige mensen, weet Rosier; het type dat bang is voor afwijzing en hoge eisen aan zichzelf stelt.
“Elke eetstoornis begint met een dieet, " beklemtoont ze. "Onze westerse wereld gaat heel krampachtig met voedsel om: slank zijn, gezond eten, ‘mager’ eten... Op de basisschool vertelt juf al over de gevaren van overgewicht. Maar geloof me. al die goedbedoelde informatie kan minstens zo kwalijk uitpakken! Diëten verstoren het natuurlijke mechanisme. Ik ken meisjes van 6, 7 jaar met anorexia nervosa.”

In haar autobiografie ‘Monster & Mo, nooit meer op dieet’ (Christofoor, 2009) beschrijft Rosier zowel haar eetverslaving als de paradoxale methode van het ‘vrije eten’. Naast het accepteren van je onvolkomenheden – eetverslaving incluis - vormt het ‘mogen eten wat je wilt’ een cruciaal element. “Diëten werken averechts. Denk maar aan een slippende auto: zodra je op de rem trapt, kun je niet meer sturen. Je moet ’m in z’n vrij zetten.”
Anders dan de reguliere hulpverlening, die verstoorde eetpatronen veelal poogt te normaliseren via strak afgepaste ‘voedselplannen’, laat Rosier haar cliënten eten waar ze écht zin in hebben, ook als dat patat of slagroomtaart is. Juist het toestaan van ‘verboden’ begeerten brengt gemoedsrust, als basis voor herstel.  “Het gaat er niet om wát je eet maar hóe je eet,” chargeert ze. “Niets is fout of goed, alles mag. Omarm je verslaving, maak verbinding met je verlangens, je angst, je boosheid! Wat hebben ze je te vertellen? Wat heb je nodig?”

Uitbehandeld 
Eetstoornissen gelden als moeilijk behandelbaar. En hoewel Rosier goede contacten onderhoudt met reguliere eetstoornisklinieken, weet ze dat gangbare therapieën niet altijd genezing brengen. “Sommige eetverslaafden krijgen te horen:  ‘Je bent uitbehandeld, met jou komt het nooit meer goed.’ Dat zal ik nooit zeggen. Daarom krijg ik ook ‘uitbehandelde’ mensen in mijn praktijk. Een meisje dat vergeefs negen jaar in klinieken doorbracht, een mevrouw van 65 die vijftig jaar lang haar eten heeft uitgebraakt. Ja, víjftig jaar! Ze is twee keer bij me langsgeweest en houdt nu al vier maanden haar eten binnen.”
Voor Monique Rosier hebben alle eetstoornissen dezelfde kern. “Overeten en ondereten komen voort uit dezelfde overlevingsstrategie. Daarom zie ik het niet als een ziekte, want van een ziekte moet je áf. Het is een ontwrichting van het fysiologisch mechanisme, veroorzaakt door diëten.”

Pionierswerk
Vooralsnog lijkt het pionierswerk wat Monique Rosier doet, al krijgt ze steeds meer artsen en diëtisten op haar hand. Momenteel werkt ze ook aan de opzet van een eigen kliniek. Voor kortdurende opnames, wel te verstaan (“Ik geloof niet in jarenlang afgesloten zijn van de maatschappij”) en met een huiselijke sfeer. Ze heeft al een staf van BIG-geregistreerde medewerkers paraat.
In 2010 nam ze deel aan drie ‘expertmeetings’, geëntameerd door Tweede Kamerlid Sabine Uitslag, die de aanpak van eetstoornissen op de politieke agenda zette. Zowel professionals als persoonlijk betrokkenen (patiënten en hun familie) gaven hun visie. Rosier heeft deze bijeenkomsten als verhelderend en opbouwend ervaren: “Een prachtig initiatief, dat kennisverdieping en betere afstemming heeft bewerkstelligd binnen de huidige zorgverlening. En dat, héél belangrijk, ruimte bood aan een nieuw geluid: dat van de ervaringsdeskundigheid.”

'Delen is helen'
Rosiers ex-cliënt Saskia (36) nam het initiatief tot een informatie- en netwerksite ‘Monster &Wij’, voor eetverslaafde lotgenoten. "Delen is helen," luidt het devies van Monique Rosier, dat Saskia van harte onderschrijft. Zelf worstelde ze maar liefst  vijftien jaar lang met het ‘Monster’, waarbij ze extreem lijnen afwisselde met woeste vreetbuien. Psychotherapieën brachten geen soelaas. In 2009 volgde ze een voortraject voor opname in een eetstoorniskliniek, toen ze Rosiers boek ‘Monster & Mo’  las.
Aanvankelijk deinsde Saskia terug voor het idee van ‘vrij eten’, doodsbang als ze was haar zelfbeheersing te verliezen. Tot ze aan den lijve ervaarde wat het effect van volledige keuzevrijheid is: namelijk dat je daardoor ontdekt dat je inderdaad een keuze hébt.
“Zodra dingen niet mogen, worden ze beladen en blijf je eraan denken. Wanneer ik lijnde, schreeuwde mijn lijf om suiker, om vet, om iets hartigs..! Maar nu ik in vrijheid leef en eet, en me realiseer dat ik de rest mijn leven altijd chocola of bagels mág eten, luister ik naar mijn lijf. Wil ik die chocola werkelijk nú eten..? Het kan immers altijd nog?”
Natuurlijk ging dit niet meteen vanzelf, voegt Saskia eraan toe. “Het was een proces. Maar ik heb mezelf toch in drie maanden uit mijn eetverslaving gegeten. En als ik tien jaar eerder van ‘vrij eten’ had gehoord, zou me dat veel verdriet en ellende hebben bespaard. Dus ik wil het nu wel van de daken schreeuwen. Het principe is eigenlijk zo simpel.”

‘Nooit meer op dieet’
Monique Rosier neemt stelling tegen diëten, als onnatuurlijk eetgedrag dat het lichaam ontregelt. Haar behandeling van eetproblemen verschilt op meerdere punten van reguliere methoden:
- Een reguliere aanpak focust meestal eerst op normalisering van het eetpatroon en pas daarna op onderliggende emotionele problemen. Rosier werkt meteen aan beiden tegelijk.
- Reguliere methoden bevatten vaak een strak, sober voedselplan (lees: dieet) waarbij bepaalde extraatjes verboden zijn; Rosier propageert ‘vrij’ eten.
- Reguliere behandelaars controleren voortdurend het lichaamsgewicht van de patiënten, Rosier wijst de weegschaal af (“Natuurlijk mág je jezelf wegen. Maar weet wel dat je er honger van krijgt.”)
- De reguliere zorg werkt in beginsel volgens protocollen, Rosier met individueel afgestemde begeleidingstrajecten.



Eetproblematiek - info
- Obesitas, anorexia nervosa (AN) en boulimia nervosa (BN) zijn de bekendste eetproblemen.
- Bij obesitas is de balans tussen energie-opname en -verbruik chronisch verstoord, met (ernstig) overgewicht als gevolg.
- Bij AN weigert iemand bijna alle voedsel en probeert dit ook via braken/laxeren of overmatig bewegen (vetverbranding!) snel weer kwijt te raken.
- BN kenmerkt zich door ongecontroleerde eetbuien, gecompenseerd met streng diëten, braken en/of laxeren.
- Centraal bij deze stoornissen staat een vertekend lichaamsbeeld (“te dik”), gekoppeld aan levensgevaarlijke vermageringsmethoden.
- Nederland telt ca. 22.000 BN-patiënten en 5600 AN-patiënten. Van de AN’ers herstelt 45% volledig, 30% gedeeltelijk en 25% herstelt niet. (Bron: Trimbos Instituut.)


© Margaretha Coornstra, i.o.v. Wegener Dagbladen, oktober 2011

Geen opmerkingen:

Een reactie posten